Znaczenie jakości materiałów w produkcji wózków

Już w 2005 roku Konsorcjum ds. Medycyny Uszkodzeń Rdzenia Kręgowego, przy wsparciu finansowym i organizacyjnym ze strony organizacji Paralyzed Veterans of America, zaleciło, aby użytkownikom zapewniać wytrzymały, w pełni konfigurowalny wózek inwalidzki wykonany z możliwie najlżejszego materiału — zalecenie to zawarto w Przewodniku po Zachowaniu Sprawności Kończyn Górnych.³ Podobnie RESNA position wskazuje, że ultralekki wózek (ULWC) powinien być projektowany z wykorzystaniem najnowszych technologii, aby zapewnić pełną możliwość personalizacji oraz wykonanie z materiałów minimalizujących masę.⁵

Jak wspomniano wcześniej, masa wózka to złożony temat — zarówno dla aktywnych użytkowników, jak i doświadczonych specjalistów. Użytkownicy często wskazują wagę jako kluczowy czynnik przy wyborze wózka i wyrażają chęć wyboru modelu wykonanego z określonego materiału w celu zmniejszenia masy, poprawy efektywności poruszania się oraz zwiększenia łatwości samodzielnego podnoszenia pustego wózka. Jednak masa wózka niekoniecznie zależy jedynie od zastosowanego materiału. Wobec dostępności wielu produktów i materiałów pojawia się więc pytanie: jak można ocenić jakość ultralekkiego wózka?

Najczęściej jakość ULWC jest definiowana indywidualnie przez użytkowników — w odniesieniu do wpływu wózka na ich aktywność i uczestnictwo w życiu codziennym. Dlatego innowacje inspirowane przez samych użytkowników, takie jak ergonomiczne blokady kół, uchylne zabezpieczenia antywywrotne czy miękkie uchwyty poprawiające komfort przenoszenia i chroniące ramę, mają wpływ na postrzeganą jakość. Na przykład ergonomiczne blokady kół wymagają mniejszej siły do bezpiecznego zablokowania i odblokowania, co ułatwia ich obsługę i daje niezależność osobom z ograniczoną siłą mięśniową. Podobnie uchylne zabezpieczenia antywywrotne zostały zaprojektowane tak, aby unosiły się w kontakcie z krawężnikiem lub schodkiem, ograniczając zakłócenia ruchu podczas poruszania się po nierównym terenie. Wreszcie, miękkie uchwyty umieszczono w miejscach najczęściej używanych do chwytania i podnoszenia wózka podczas transportu — co poprawia komfort użytkowania i chroni konstrukcję. Ostatecznie to, co dla jednych może wydawać się tylko wygodnym dodatkiem, dla innych może być kluczem do prawdziwej niezależności i pewności w codziennym zarządzaniu własnym wózkiem.

Niemniej jednak ważne jest również uwzględnienie niezawodności, trwałości oraz kwestii konserwacji produktu.⁵ Mówiąc o materiałach, należy rozumieć, w jaki sposób ich właściwości determinują skład i strukturę. Ostatecznie to właśnie właściwości danego materiału decydują o jego zastosowaniu i sposobie wykorzystania w procesie produkcyjnym.^1,4Na przykład stopy aluminium charakteryzują się niską gęstością i są dzielone na serie (od 1000 do 9000) w zależności od dominujących pierwiastków stopowych. Początkowo w projektowaniu wózków inwalidzkich wykorzystywano stopy aluminium serii 6000, które zapewniały wytrzymałość i trwałość przy jednoczesnej dobrej odporności na korozję i łatwości spawania. W ostatnich latach wprowadzono aluminium serii 7000, które oferuje wyższy stosunek wytrzymałości do masy w porównaniu z produktami serii 6000, co pozwala producentom na zastosowanie cieńszych ścianek rur i dalsze zmniejszenie wagi.²

Poza samymi materiałami, jakość ultralekkiego wózka inwalidzkiego zależy również od konstrukcji jego ramy. Na przykład w kilku modelach wózków Sunrise Medical zastosowano owalne rury w ramie lub krzyżaku. W porównaniu z rurami okrągłymi, kształt owalny zwiększa sztywność, zmniejsza ugięcie ramy i umożliwia obniżenie całkowitej masy konstrukcji poprzez redukcję grubości ścianek rur. Model QUICKIE QS5 Xposiada owalny krzyżak z wewnętrznymi wzmocnieniami w miejscach największych obciążeń, co zwiększa wytrzymałość bez zbędnego dodawania masy. Dla użytkownika oznacza to mniejsze ugięcie ramy oraz większą stabilność.

Co więcej, metoda produkcji wpływa na jakość końcowego produktu. W procesie produkcji modelu QUICKIE Nitrum, Sunrise Medical wykorzystuje technologię ShapeLoc, która zwiększa stabilność ramy i sztywność skrętną w miejscach narażonych na duże obciążenia – bez zwiększania masy. ShapeLoc to technologia wykorzystująca hydroformowanie – specjalistyczną metodę obróbki, w której przy pomocy wysokociśnieniowego płynu hydraulicznego formuje się aluminiową rurę (w temperaturze pokojowej) w przygotowanej matrycy. Jednocześnie do końcówki rury przykładane jest ciśnienie osiowe. Materiał wchodzi wtedy w strefę formowania, co pozwala nadać rurze aluminiowej sztywny, owalny kształt.⁶ Po uformowaniu struktury ramy, aluminium serii 7000 jest poddawane obróbce cieplnej, aby zachować jego wytrzymałość w miejscach spawania. Dla użytkownika oznacza to bardziej responsywną, efektywną jazdę oraz większą trwałość konstrukcji przez cały okres użytkowania wózka.²

Wszystkie te cechy przekładają się na wytrzymałość, sztywność i szybkość reakcji wózka, co z kolei umożliwia efektywniejsze przeniesienie energii z rąk użytkownika na koła. Dlatego, choć celem specjalistów jest maksymalizacja niezależnego funkcjonowania użytkownika, zmniejszenie obciążenia jego ciała oraz minimalizacja ryzyka urazów przeciążeniowych, niezwykle istotne jest uwzględnienie roli nauki o materiałach i procesów produkcyjnych. Bez solidnej konstrukcji trwałość i osiągi wózka mogą zostać zmniejszone, co bezpośrednio wpływa na niezależność użytkownika.