Część 1 - Od kontroli środowiska na wózkach po IoT

Streszczenie

Branża urządzeń mobilnych na kółkach doświadczyła znacznego poziomu rozwoju technologicznego w ciągu ostatnich kilku lat; innowacje te obejmują nie tylko zwiększony poziom dostosowania pomocy do potrzeb użytkownika, ale także szereg rozwiązań umożliwiających użytkownikowi interakcję z urządzeniami ICT (np. smartfonami i tabletami) oraz z technologiami domowymi bezpośrednio za pomocą elementów sterujących wózka.

Ale w jaki sposób wózek z napędem elektrycznym (PWC) może skutecznie współdziałać ze środowiskiem domowym? Jaki jest potencjał tej interakcji? Niniejsza publikacja ma na celu znalezienie prostych i szybkich odpowiedzi na te pytania.

Słowa kluczowe

IoT (Internet of Things); ICT (Information Communication Technology); PMD (Power mobility devices); PWC (Power Wheelchair); Wózek inwalidzki; AT (Assistive Technologies); Elektronika; Kontrola środowi

Wprowadzenie

Wydaje się, że ocena i wybór wózka, a także szkolenie użytkownika, nie są jeszcze uważane za zadania priorytetowe przez wielu klinicystów, pozostawiając je wyłącznie dostawcom pomocy do poruszania się¹. Uważamy jednak, że ten stan rzeczy należy ponownie rozważyć, inwestując odpowiednie zasoby i czas, ponieważ:

• w ciągu ostatnich kilku lat nastąpił znaczny wzrost ilości i poziomu dostosowania dostępnych modeli; ponadto producenci coraz bardziej koncentrują się na wzornictwie i cechach estetycznych swoich produktów, które są jednymi z podstawowych czynników promujących ich wprowadzenie i wspierających ich użytkowanie
• wózki, w szczególności te z napędem elektrycznym, są urządzeniami mobilnymi na kółkach, które mogą oferować szereg zautomatyzowanych ustawień postawy kontrolowanych bezpośrednio przez użytkownika, co skutkuje zwiększonym komfortem i zapobieganiem odleżynom, nawet u osób z bardzo poważnymi niepełnosprawnościami
• liczba osób niepełnosprawnych korzystających z wózków stale rośnie, z większym wzrostem wśród osób starszych i osób niepełnosprawnych, co oznacza, że wózki manualne lub elektryczne są obecnie używane przez wiele osób, które kilka lat temu, będąc w tej samej sytuacji, nie przyjęłyby ich; w związku z tym można wywnioskować, że rozwiązanie to staje się coraz bardziej akceptowane^{1, 2 ,3}
• badania podkreślają fakt, że mobilność osobista, funkcja, którą wózki mogą zaoferować osobom mającym problemy z poruszaniem się, daje osobom niepełnosprawnym możliwość zwiększenia ich integracji społecznej i poprawy jakości życia.^{4, 5, 6, 7, 8, 9}

Jednakże, aby wózek spełniał tę ważną funkcję w najlepszy możliwy sposób, konieczne jest jego staranne dobranie i dostosowanie do indywidualnych potrzeb, a także odpowiednie przeszkolenie użytkownika w zakresie jego obsługi ^{10, 11, 12}: Oznacza to, że lekarze powinni być przeszkoleni, kompetentni i w miarę możliwości wyspecjalizowani. Z istniejącej literatury wynika, że w celu zapewnienia satysfakcjonujących usług niezbędne jest, aby profesjonalne porady koncentrowały się na zasobach, działaniach i życzeniach osoby niepełnosprawnej^{13, 14, 15}.

Elektryczne urządzenia mobilne

Branża urządzeń wspomagających poruszanie się była świadkiem niezwykłego rozwoju technologicznego w ciągu ostatnich kilku lat; innowacja ta nie ogranicza się do przyjęcia nowych zasobów mechanicznych i elektronicznych, ale obejmuje ofertę rozwiązań umożliwiających wysoki stopień dostosowania i poziomy wydajności, które do niedawna były uważane za nieosiągalne, co obejmuje interakcję z innymi urządzeniami technologicznymi powszechnego użytku, przede wszystkim smartfonami i tabletami. Wybierając spośród szerokiej gamy oferowanych obecnie wózków z napędem elektrycznym, warto skupić się na porównaniu:

1. główne środowiska użytkowania (wewnątrz, wewnątrz/na zewnątrz, na zewnątrz)
2. konfiguracja jazdy (tylne koła, przednie koła, napęd na środkowe koła, napęd na wszystkie koła).

Do tych dobrze ugruntowanych kategorii można dodać kolejną, która uwzględnia możliwości oferowane przez nowoczesne wózki pod względem możliwości wyposażenia ich w specjalne/alternatywne polecenia joysticka, sterowanie środowiskowe i moduły łączności z urządzeniami teleinformatycznymi (smartfon i tablet);

3. porównanie na podstawie możliwości rozbudowy elektroniki (elektronika z możliwością rozbudowy, elektronika bez możliwości rozbudowy)  ¹⁶.

Większość wózków z napędem elektrycznym jest sterowana za pomocą joysticka, zwanego standardowym sterownikiem proporcjonalnym, którego zadaniem jest sterowanie zarówno napędem, jak i kierunkiem jazdy wózka. Jest on nazywany proporcjonalnym, ponieważ działa jak przepustnica; zwiększenie kąta nachylenia drążka powoduje proporcjonalne przyspieszenie wózka.

Zdjęcie 1: Wózek elektryczny Q200 Sunrise Medical z elektroniką bez możliwości rozbudowy

Zdjęcie 2: Wózek elektryczny Q700 Sunrise Medical z rozszerzalną elektroniką

Jeśli użytkownik nie jest w stanie obsługiwać joysticka, wózek z rozszerzalną elektroniką może być wyposażony w alternatywne elementy sterujące: mini lub kompaktowy joystick,sterowanie głową, elementy sterujące podbródkiem, elementy sterujące stopami, Sip 'n Puff, przełączniki, elementy sterujące skanowaniem itp. Rozszerzalna elektronika umożliwia korzystanie z inteligentnej technologii, prawdziwego systemu nerwowego, w którym funkcje różnych komponentów (silników, automatyki, elementów sterujących itp.) są zarządzane i programowane za pomocą pakietów danych przetwarzanych przez sztuczną inteligencję znajdującą się w pojedynczym module zasilania.

Rozszerzalna elektronika pozwala na "podążanie" i dostosowanie wózka do potrzeb i cech użytkownika, nawet w przypadku szybko rozwijających się chorób postępujących; jest to istotny aspekt, który należy wziąć pod uwagę przy wyborze wózka, ponieważ istnieje kilka modeli, które mogą być wyposażone w oba rodzaje elektroniki.

Bezpośrednia kontrola nad środowiskiem

Jednym z najczęstszych żądań użytkowników wózków z napędem elektrycznym jest możliwość uzyskania dostępu do elementów sterowania środowiskiem z wózka, a także zarządzania mobilnymi urządzeniami ICT (Information Communication Technology), takimi jak smartfony i tablety. Urządzenia te mogą koncentrować funkcje i aplikacje, które do niedawna mogły być dostarczane tylko przez nieporęczny sprzęt ICT, ale teraz można je łatwo zainstalować na wózkach ze znacznymi korzyściami dla jakości życia osób niepełnosprawnych i ich opiekunów.

Rozszerzalna elektronika w wózkach oferuje zatem to, co jeszcze kilka lat temu było uważane za potencjalną nową granicę, ponieważ wózek może być wyposażony w zintegrowane moduły do kontroli środowiska, umożliwiające użytkownikowi interakcję z komputerem, telewizorem, a także oświetleniem, drzwiami, oknami itp. za pomocą tych samych elementów sterujących, które są używane do prowadzenia wózka.

Moduły kontroli środowiskowej są zazwyczaj zintegrowane z niektórymi joystickami (patrz rysunek 3) lub modułami ekranu LCD dedykowanymi do specjalnych / alternatywnych elementów sterujących (patrz rysunek 4), które umożliwiają interakcję za pośrednictwem określonych menu z urządzeniami domowymi obsługiwanymi za pomocą elementów sterujących na podczerwień (telewizor, dekoder, klimatyzator itp.).

Zdjęcie 3: Joystick "Advance" CJSM2. Zdjęcie 4: Ekran LCD Omni2

Zintegrowany moduł sterowania środowiskiem może uczyć się i przechowywać kody IR każdego pilota zdalnego sterowania w domu i retransmitować je na żądanie; moduły te są zatem prawdziwymi programowalnymi uniwersalnymi pilotami zdalnego sterowania ^16,17 (patrz rysunek 5).

Zdjęcie 5: Kopiowanie kodów podczerwieni pilotów domowych

Ten interaktywny tryb, który wykorzystuje technologię wózka do zarządzania środowiskiem, nazywany jest bezpośrednią kontrolą środowiska.

Zdjęcie 6: bezpośrednia zintegrowana kontrola środowiska

(Zobacz część 2 w Zasobach EIM - Październik 2019 r.)